Wystawa IPN „Żegota”
dodano: 21.03.2019W związku z Narodowym Dniem Pamięci Polaków Ratujących Żydów pod okupacją niemiecką Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie wspólnie z Pocztą Polską w Lublinie zaprezentuje ekspozycję poświęconą „Żegocie”.
Wystawa IPN, przygotowana w polsko-angielskiej wersji językowej, składa się z kilkunastu kompletów plansz. Powstała z inicjatywy zastępcy prezesa IPN dr. Mateusza Szpytmy. Autorami wystawy są dr Marcin Urynowicz i dr Paweł Rokicki.
LUBLIN – Urząd Pocztowy 1, ul. Krakowskie Przedmieście 50, 22.03.2019, godz. 12.
Rada Pomocy Żydom „Żegota” – fenomen w okupowanej Europie
W lipcu 1942 r., po rozpoczęciu przez Niemców likwidacji getta warszawskiego i pierwszych deportacjach do obozu zagłady w Treblince, nasiliły się naciski konspiracyjnych środowisk polskich, głównie katolickich i demokratycznych, na tajną Delegaturę Rządu RP na Kraj, aby rozszerzyć akcję pomocy dla ludności żydowskiej. W tej sprawie interweniował również Referat Żydowski Armii Krajowej (pion wojskowy polskiej konspiracji). We wrześniu 1942 r. Leopold Rutkowski, szef Departamentu Spraw Wewnętrznych Delegatury, wydał decyzję o przyznaniu pierwszej dotacji na pomoc Żydom. On też najprawdopodobniej był inicjatorem powołania stałej Komisji Pomocy Społecznej dla Ludności Żydowskiej. W grudniu 1942 r. z powodów politycznych i organizacyjnych doszło do reorganizacji Komisji w Radę Pomocy Żydom kryptonim „Żegota”.
Rada Pomocy Żydom kryptonim „Żegota” podlegała formalnie Delegaturze Rządu RP na Kraj. Ta ostatnia, za pośrednictwem swego przedstawiciela, Witolda Bieńkowskiego, pracownika Komórki Więziennej zajmującej się m.in. sprawami żydowskimi, sprawowała nad Radą kontrolę polityczną i organizacyjną. Udzielała zarazem pomocy w sprawach finansowych i pomagała w kontaktach z innymi organizacjami konspiracyjnymi, z którymi Rada musiała współpracować. Relacje z Delegaturą nie zawsze układały się najlepiej, co wynikało z różnicy zdań głównie w kwestiach finansowych, zakresu i form działania, stosunku do żydowskiej konspiracji zbrojnej, a także współpracy z komunistami. Lepiej współpraca układała się z Referatem Żydowskim Armii Krajowej, na czele którego stał Henryk Woliński.
Rada Pomocy Żydom „Żegota” działała przez swoją centralę w Warszawie oraz Rady Okręgowe w Krakowie i Lwowie. Jej pomoc docierała również do niektórych gett i obozów, w których Niemcy masowo więzili ludność żydowską. Wysłannicy „Żegoty” nawiązywali tam kontakty (ewentualnie podejmowali takie próby), umożliwiające dostarczanie pieniędzy lub fałszywych dokumentów, potrzebnych do ucieczki. Mimo usiłowań nie udało się rozszerzyć akcji na całość ziem polskich.
„Zadaniem Rady jest niesienie pomocy Żydom jako ofiarom eksterminacyjnej akcji okupanta, a to pomocy w kierunku ratowania ich od śmierci, ich legalizacji, przydzielania im pomieszczeń, udzielania zasiłków materialnych względnie, gdzie to wskazane, wyszukiwanie zajęć zarobkowych jako podstawy egzystencji, zawiadywanie funduszami i ich rozprowadzanie – słowem działalność, która pośrednio lub bezpośrednio wchodzić może w zakres pomocy” – takie cele „Żegoty” przedstawiono 29 grudnia 1942 r. Delegatowi Rządu RP na Kraj.
W okupowanym kraju działalność „Żegoty” ograniczona była m.in.: brakiem pieniędzy, upolitycznieniem konspiracji, zastraszeniem społeczeństwa, antyżydowskim nastawieniem niektórych środowisk, donosami i szantażem. Także lękiem Żydów przed życiem w ukryciu, ich nadzieją na przetrwanie w gettach i obozach, kulturową odmiennością, a czasem też uprzedzeniami wobec Polaków. Na forum międzynarodowym wyraźna była niechęć aliantów do kwestii żydowskiej oraz wroga postawa Sowietów wobec inicjatyw Rządu Polskiego, z którym Związek Sowiecki zerwał stosunki wiosną 1943 r.
W celu ratowania dzieci żydowskich w sierpniu 1943 r. powołano Referat Dziecięcy „Żegoty”, którego kierowniczką została Irena Sendlerowa „Jolanta”. Dzieci ukrywano w zakładach opiekuńczych (również zakonnych) i u rodzin prywatnych. W razie potrzeby zapewniano także fałszywe dokumenty i zasiłki pieniężne. „Żegota” pomogła w ukryciu ok. 1300 dzieci u polskich rodzin zastępczych.
Działalność Rady Pomocy Żydom „Żegoty” zakończyła się w 1945 r. wraz z zajęciem Polski przez Armię Czerwoną. Szacuje się, że akcja „Żegoty” objęła ok. 12 tys. osób, pozwalając dużej części z nich przetrwać okupację niemiecką. Większość wyjechała później z kraju.
Tylko nieliczni działacze „Żegoty” doczekali docenienia ich zasług. Wśród nich znalazła się Irena Sendlerowa, uhonorowana w 2003 r. najwyższym polskim odznaczeniem państwowym – Orderem Orła Białego.
Dawid Florczak
asystent prasowy
Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie
Aktualności
więcej- Nietrzeźwy kierując quadem uciekał przed policjantami
- „Piraci drogowi” w kamerze policyjnego videorejestratora
- Spektakl "Wszystko co mówimy o śmierci, tak naprawdę jest o życiu"
- W Zosinie odzyskano rowery skradzione kilka dni wcześniej w Niemczech
- W najbliższą środę 20 marca br. rolnicy zablokują drogi!
- Niewybuch na posesji w Zamościu
- Zamość w akcji "Godzina dla Ziemi"
- Rozbito gang przemytników ludzi
Komentowane Aktualności
- 22 cudzoziemców będzie musiało wyjechać z Polski (3)
- Sygnalizacja świetlna Peowiaków - Przemysłowa (4)
- Sylwester na Rynku Wielkim w Zamościu 2023/24! (2)
- Utracony w Hiszpanii, zaparkowany w Rzeszowie (1)
- Mając ponad 3,5 promila najechał na tył jadącego przed nim auta (1)
- Policyjny videorejestrator przerwał brawurową jazdę VW i BMW (1)
- Wyprzedzała na zakręcie - cudem uniknęła "czołówki" (1)
- Media bez wyboru (72)
- Stanowisko KMP Zamość dotyczące ,,pewnego artykułu" (36)
- Stanowczy sprzeciw (34)
- Nowe zasady bezpieczeństwa (32)
- Po 27 latach pracy ze stanowiskiem rozstał się dr hab. n. med. Andrzej Kleinrok (28)
- Licznik długu miasta Zamościa na schodach ratusza (27)
- 1163 nowe przypadki zakażenia koronawirusem na terenie województwa lubelskiego (23)
Komentowane TV
- LXXI Sesja Rady Miasta Zamość (352)
- Debata kandydatów na prezydenta miasta Zamość (275)
- Michał Zawiślak kandydatem na wójta (176)
- Poseł Zawiślak na prezydenta (73)
- Zamojszczyzna i jej kandydaci do rady (93)
- 45-latek z 2,5 promilami (4)
- Rafał Zwolak na prezydenta (179)
- Dziękuję i życzę (1359)
- LXX Sesja Rada Miasta Zamość (1012)
- Marta Pfeifer na prezydenta (712)
- Jacek Sasin w Zamościu (639)
- Wesołego Alleluja! (390)
- LXXI Sesja Rady Miasta Zamość (352)
- Przedszkole z Łabuń do Ruszowa? (338)
Inne informacje
Kobiecy wieczór w Stylowym
dodano: 15.03.2024CKF Stylowy zaprasza Panie na Kobiecy wieczór w Stylowym. 21 marca 2024 o godz. 18:15 na ekranie „Miłość bez ostrzeżenia” - pełna humoru opowieść o tym, że w wielkim mieście nie ma rzeczy niemożliwych, a wszystkich jego mieszkańców łączy jedno: nadzieja, że wyczekiwana miłość w końcu nadejdzie.
Zobacz materiałPokazy specjalne filmu „Powołany 2” oraz spotkanie z Andrzejem Kocubą
dodano: 15.03.2024Centrum Kultury Filmowej „Stylowy” w Zamościu oraz Parafia pw. Nawiedzenia NMP w Krasnobrodzie zapraszają na projekcje filmu „Powołany 2” oraz spotkania z twórcą filmu Andrzejem Kocubą. Wydarzenie odbędzie się 19 marca 2024 o godz. 19:30 i 22 marca 2024 o godz. 19:00 w Centrum Kultury Filmowej „Stylowy” w Zamościu. Na spotkanie z Andrzejem Kocubą organizatorzy zapraszają po projekcji filmu.
Zobacz materiałChciała zarobić 120 złotych, straciła prawie 14000!
dodano: 13.03.202427 – letnia mieszkanka Zamościa chciała sprzedać chustę dziecięcą na portalu sprzedażowym OLX. Już kilka minut po wystawieniu ogłoszenia skontaktowała się z nią kupująca, która okazała się oszustką. Pokrzywdzona kobieta otrzymała mailem link do strony przewoźnika, skąd miała się zalogować na stronę swojego banku aby otrzymać płatność. Następnie z kobietą skontaktował się „pracownik” firmy kurierskiej, który zapewniał, że pomoże kobiecie w sfinalizowaniu transakcji. W efekcie działania oszustów kobieta zamiast zarobić 120 złotych straciła blisko 14000 złotych.
Zobacz materiałSprzedając fotel skorzystał z przesłanego przez oszustów linku. Stracił prawie 10 000 zł
dodano: 13.03.202466-latek z Zamościa na portalu ogłoszeniowym wystawił ofertę sprzedaży obrotowego fotela. Otrzymał link służący rzekomo do potwierdzenia nadania przesyłki. Za jego pośrednictwem zalogował się na swój rachunek. Następnie rozmawiając telefonicznie z fałszywym kurierem, przekazał dane karty płatniczej oraz otrzymane z banku kody. Zmanipulowany w ten sposób przez oszustów stracił oszczędności. Przestępcy wypłacili z jego konta prawie 10 000 zł.
Zobacz materiał